Wat is malware?

Wat is malware en wat zijn de mogelijke gevolgen? Lees alles over malware, de soorten malware en de manier waarop u uw digitale wereld hiertegen kunt beveiligen.

Overzicht

Definitie
Hoe het werkt
Soorten aanvallen
Aanvallen detecteren en voorkomen

Beveiligingsoplossingen

Malware is een samentrekking van de woorden 'malicious' (kwaadaardig) en 'software'. Malware is software die opzettelijk is ontworpen om computersystemen, netwerken en verschillende soorten apparaten binnen te dringen, te beschadigen of te exploiteren. Malware wordt vaak ontwikkeld door cybercriminelen en probeert de normale werking van digitale omgevingen te verstoren.

Hoe het werkt?

Malware steelt gevoelige gegevens, beschadigt systeembestanden en maakt computers of netwerken onbruikbaar. Sommige soorten kwaadaardige programmacode maken ook gebruik van de bronnen van het systeem om zichzelf te verspreiden of verdere aanvallen te initiëren.

Malware en virussen zijn niet hetzelfde, ook al worden ze vaak door elkaar gebruikt. Een virus is een specifiek subtype van malware, dat is ontworpen om zichzelf te repliceren en naar andere computers te verspreiden. Malware is een meer algemene term die een verscheidenheid aan kwaadaardige softwarevormen omvat, waaronder virussen. Hoewel elk virus een vorm van malware is, is niet elk stukje malware ook een virus.

Meer info

Malware past zich voortdurend aan en evolueert om de bestaande beveiligingsmaatregelen te omzeilen. Doordat er veel verschillende tactieken worden gebruikt, is het een altijd aanwezige en ernstige dreiging voor verschillende soorten besturingssystemen en apparaten. Sommige vormen van schadelijke software richten zich op gegevensdiefstal, terwijl andere vormen vooral systemen proberen te verstoren of hardwarecomponenten proberen te beschadigen.

Voor effectieve preventie is het heel belangrijk dat u weet hoe u per ongeluk malware in uw digitale leven kunt binnenlaten. Er zijn meerdere wegen waarlangs malware uw systemen en apparaten kan infiltreren, vaak zonder enige aanwijzing dat er iets aan de hand is.

· Schadelijke downloads en bijlagen

Het downloaden van bestanden van vage websites, het openen van bijlagen van onbekende e-mailafzenders en zelfs het klikken op valse beveiligings-popups kan al voldoende zijn om malware op uw computer te introduceren. Deze tactieken maken vaak gebruik van het vertrouwen of de nieuwsgierigheid van een gebruiker. Het zijn niet alleen illegale downloads: ook sites voor het delen van bestanden kunnen dienen als een platform voor het verspreiden van kwaadaardige code.

· Malvertising en geïnfecteerde websites

Sommige websites bevatten kwaadaardige advertenties, ook wel 'malvertising' genoemd, die automatisch malware op uw systeem kunnen downloaden. Zelfs gerenommeerde websites kunnen onbedoeld dit soort advertenties hosten. Bovendien kan het bezoeken van een gecompromitteerde website resulteren in een 'drive-by download', waarbij zonder uw medeweten iets op uw computer wordt geïnstalleerd.

· Phishing en social engineering

Phishing-mails bootsen echte e-mailberichten na om u te verleiden tot het klikken op een kwaadaardige link of het downloaden van een geïnfecteerde bijlage. Complexe vormen van phishing werken zelfs met telefoongesprekken of sms-berichten en gebruiken social engineering-technieken om u ertoe te verleiden de beveiliging van uw systeem te omzeilen of waardevolle informatie prijs te geven.

· USB-drives en fysieke apparaten

Een vaak over het hoofd geziene methode van verspreiding van malware is via fysieke apparaten, zoals geïnfecteerde USB-sticks. De aansluiting van een geïnfecteerde USB-stick is al voldoende om schadelijke software in uw systeem te introduceren.

· Gebundelde software en PUP's

Bij het installeren van software van minder betrouwbare bronnen, kunt u ongemerkt akkoord gaan met het installeren van extra software die met uw software is gebundeld. Soms zijn dit potentially unwanted programs (PUP's), die kwaadaardig kunnen zijn.

· Onvoldoende beveiligingsmaatregelen

Zonder adequate antimalware-oplossing kunnen zelfs routinematige activiteiten zoals surfen op het web riskant worden. Een solide beveiligingstoepassing vormt een noodzakelijke barrière tussen uw systeem en mogelijke malwaredreigingen.

Soorten malware

Achter het woord 'malware' verbergt zich een heel universum van software die is ontworpen om ons het leven zuur te maken. Elk type malware heeft zijn eigen eigenaardigheden en stiekeme methoden. We beschrijven hieronder een aantal vormen op alfabetische volgorde.

• Adware - hebt u ooit een 'gratis' app gedownload, en werd u daarna gebombardeerd met advertenties? Er is niets mis met reclame in het algemeen. Het probleem is dat adware heel stiekem is en ongewenste advertenties op uw scherm weergeeft.

• Cryptojackers - stel u voor dat iemand uw computer binnendringt en uw computer laat graven naar online schatten (cryptovaluta's zoals Bitcoin) zonder dat u het weet. Dat is wat een cryptojacker doet.

• Bestandsloze malware - dit werkt als een soort geest of als een dief die geen voetafdrukken achterlaat. Deze malware heeft niet eens bestanden nodig om te werken, waardoor het extreem moeilijk te herkennen is.

• Ransomware - deze sinistere vorm van malware houdt uw bestanden gegijzeld en heeft vervolgens het lef om losgeld te eisen. Zelfs als de slachtoffers besluiten om te betalen, is er geen enkele garantie dat ze hun bestanden terug krijgen.

• Scareware - deze malware speelt in op onze angsten. U krijgt een ernstige waarschuwing zoals 'Uw computer is geïnfecteerd!'. Vervolgens wordt u verleid tot het kopen of downloaden van valse antivirussoftware, die in werkelijkheid juist zélf de malware is. Deze geraffineerde oplichters hebben het gemunt op naïeve of onervaren mensen.

• Spyware - dit is een soort digitale gluurder. Spyware verzamelt in het geheim uw informatie en persoonlijke gegevens, meestal om gerichte advertenties te kunnen weergeven, maar soms ook om veel ernstigere redenen, zoals spionage door een bedrijf of een land.

• Trojaans virus (of Trojaans paard) - dit zijn wolven in schaapskleren. Ze zien er onschuldig uit, net zoals gewone software, maar zodra u ze start begint de chaos.

• Virussen - de klassieke slechteriken van de digitale wereld die iedereen kent en waar iedereen over praat. Virussen klampen zich vast aan schone bestanden en verspreiden zich vervolgens als een lopend vuurtje, waardoor steeds meer onderdelen van uw systemen worden geïnfecteerd.

• Wormen - stel u een digitaal beest voor dat zich zelfstandig kan bewegen en voortplanten, zonder dat daarvoor een host nodig is. Zulke beesten bestaan: deze 'wormen' dupliceren zichzelf en richten een ravage aan op netwerken en computers.

Hoe herkent u een malware-infectie?

Het herkennen van een malware-infectie is misschien niet altijd eenvoudig, maar er zijn bepaalde aanwijzingen waar u op kunt letten:

1. Vertraagde systeemprestaties: een trage computer, vooral tijdens het surfen op het internet of het uitvoeren van applicaties, kan erop wijzen dat kwaadaardige programma's waardevolle systeembronnen verbruiken. Een hoog CPU-gebruik of oververhitting kan ook duiden op malware-activiteit op de achtergrond.

2. Hinderlijke advertenties en popups: ongewenste advertenties die op uw scherm worden weergegeven, zijn vaak het werk van adware, een bepaald soort malware. Deze advertenties zijn niet alleen opdringerig, maar kunnen ook dienen als toegangspoort voor andere soorten schadelijke programmacode.

3. Systeemcrashes: als u regelmatig systeemcrashes meemaakt of het gevreesde "Blue Screen of Death" (BSOD) te zien krijgt, is het goed mogelijk dat malware uw systeemprocessen verstoort en instabiliteit veroorzaakt.

4. Onverwacht schijfruimtegebruik: een plotselinge afname van de beschikbare schijfruimte kan erop wijzen dat malware schadelijke bestanden naar uw harde schijf downloadt zonder uw toestemming.

5. Ongebruikelijke internetactiviteit: let op onverwachte pieken in het dataverbruik of verbindingen met onbekende externe IP-adressen. Dit kunnen aanwijzingen zijn dat malware (zoals een Trojaans paard of een botnet) communiceert met een C&C-server (command & control).

6. Gewijzigde browserinstellingen: wijzigingen aan uw startpagina of standaard zoekmachine of het verschijnen van nieuwe browserextensies zonder uw medeweten kunnen duiden op browser-hijacking malware.

7. Uitgeschakelde beveiligingssoftware: als uw antivirusprogramma of andere beveiligingsoplossingen zijn uitgeschakeld en u ze niet meer kunt inschakelen, hebt u misschien te maken met malware die is ontworpen om uw verdediging te verzwakken.

8. Losgeldbrieven of vergrendelde bestanden: versleutelde bestanden met losgeldbrieven waarin betaling wordt geëist, zijn het kenmerk van ransomware, een bijzonder hinderlijk en schadelijk soort malware.

9. Subtiele symptomen: sommige geavanceerde soorten malware kunnen actief zijn zonder opvallende symptomen, maar maken bijvoorbeeld de batterij van uw laptop sneller leeg, sturen e-mails namens u of geven af en toe foutmeldingen weer.

Het is belangrijk om op te merken dat deze tekenen geen definitief bewijs zijn van een malware-infectie. Er kunnen alternatieve verklaringen zijn, zoals incompatibele software of hardwareproblemen.

Als u vermoedt dat uw systeem geïnfecteerd is, volgt u deze drie primaire stappen voor het verwijderen van malware:

1. Installeer cyberbeveiligingssoftware: download en installeer betrouwbare beveiligingssoftware die malware kan detecteren en verwijderen.

2. Voer een systeemscan uit: gebruik uw beveiligingssoftware om een volledige systeemscan uit te voeren.

3. Verander uw wachtwoorden: stel al uw wachtwoorden opnieuw in, inclusief die voor e-mail, sociale media en bankrekeningen. Het gebruik van multi-factor authenticatie wordt ook aangeraden om een extra beveiligingslaag toe te voegen.

Let op: sommige soorten malware vereisen meer gespecialiseerde verwijderingstechnieken.

Hoe kunt u malware-aanvallen voorkomen?

Door deze tips op te volgen en de juiste technologie in te zetten, kunt u uw verdediging tegen malware-dreigingen verbeteren, zowel voor individueel gebruik als binnen een organisatie.

· Klik nooit op verdachte links: of het nu gaat om een e-mail, een sms-bericht of een popup-advertentie, wees altijd voorzichtig met links van niet-vertrouwde bronnen.

· Software-updates: houd uw software, inclusief beveiligingssoftware, altijd up-to-date om u te beschermen tegen de nieuwste soorten malware.

· Officiële app-winkels: download alleen apps uit officiële app-winkels en controleer de beoordelingen en ratings voordat uw ze installeert.

· Regelmatige backups: maak regelmatig backups van belangrijke gegevens. In het geval van een ransomware-aanval kan een recente backup van onschatbare waarde zijn.

Bescherm uw organisatie tegen malware-aanvallen

Strategieën voor preventie tegen malware omvatten een aantal standaardmaatregelen voor organisaties, zoals:

· Training in beveiligingsbewustzijn: leer uw medewerkers hoe ze phishing, kwaadaardige websites en nep-apps kunnen herkennen, om het risico op malware-infectie te verminderen.

· Implementeer een sterk beveiligingsbeleid: dwing sterke wachtwoorden, multi-factor authenticatie en veilige netwerkprotocollen af om uw systemen te beschermen tegen ongeoorloofde toegang.

· Voer regelmatig patches uit: houd alle systemen en toepassingen up-to-date om kwetsbaarheden te verhelpen die anders kunnen worden misbruikt.

· Netwerkmonitoring: controleer en analyseer het netwerkverkeer voortdurend op tekenen van malware-activiteit.

· Zero trust-architectuur: hanteer een zero-trust-strategie (ook wel het 'principe van het minste privilege' genoemd), die benadrukt inhoudt dat niemand binnen of buiten het netwerk standaard wordt vertrouwd.

· Incidentresponsplannen: bereid uw organisatie voor op het ergste scenario met een incidentresponsplan dat is afgestemd op verschillende soorten malware.

· Firewalls: gebruik firewalls om inkomend en uitgaand netwerkverkeer te filteren op basis van vooraf ingestelde beveiligingsregels.

· Endpointbeveiliging: gebruik beveiligingsoplossingen op enterpriseniveau die realtime scanfuncties en verwijdering van dreigingen ondersteunen.

Veelgestelde vragen (FAQ)

Kunnen mobiele apparaten ook malware krijgen?

Ja, mobiele apparaten zijn ook gevoelig voor aanvallen, hoewel ze over het algemeen als veiliger worden beschouwd dan computers. Malware kan mobiele apparaten infecteren via schadelijke apps, phishing-aanvallen of geïnfecteerde websites.

Na de infectie kan mobiele malware persoonlijke informatie stelen, gebruikersactiviteiten controleren of andere soorten schade veroorzaken.

Hoe kan ik mijn MKB-bedrijf beschermen tegen malwaredreigingen?

Om uw MKB-bedrijf te beschermen tegen malwaredreigingen, volgt u een gelaagde beveiligingsstrategie met antivirussoftware, firewalls en frequente gegevensbackups.

Training van medewerkers is ook cruciaal: zorg dat uw personeel weet hoe ze phishing (en andere technieken die malware in uw netwerk kunnen introduceren) kunnen herkennen en neutraliseren.

Wat zijn bekende voorbeelden van malware?

Voorbeelden van malware zijn computervirussen zoals Mydoom of ILOVEYOU, wormen zoals Klez, Conficker, Sobig of Sasser & Netsky, ransomware zoals WannaCry of CryptoLocker en spywareprogramma's zoals het beruchte Pegasus.

Deze soorten malware hebben uiteenlopende werkwijzen en functies, maar met het gemeenschappelijke doel om de gebruiker of het systeem schade toe te brengen.